Allah Niçin Peygamber Göndermiştir? 3 Madde Üzerinden Derin Bir İnceleme
İnsanlık tarihi boyunca “Allah niçin peygamber göndermiştir?” sorusu, hem dini düşünürlerin hem de felsefecilerin en temel tartışma konularından biri olmuştur. Bu soru yalnızca teolojik bir merakın ürünü değil; aynı zamanda insanın varoluşsal arayışının bir yansımasıdır. Çünkü peygamberlik olgusu, insanın Tanrı ile kurduğu iletişimin en somut biçimidir. Bu yazıda, üç temel başlık altında Allah’ın neden peygamber gönderdiğini tarihsel, düşünsel ve güncel bir bakışla ele alacağız.
1. Doğru Yolu Göstermek: İlahi Rehberlik İhtiyacı
İnsanın yaratılışında hem iyiye hem kötüye eğilim potansiyeli vardır. Bu durum Kur’an’da “nefse fücur ve takvâ ilham edilmiştir” (Şems, 91/8) ayetiyle açıkça vurgulanır. İnsan, aklıyla doğruyu yanlıştan ayırabilir; ancak bu ayrım her zaman net değildir. Bu yüzden Allah, insana aklın ötesinde bir rehberlik sunmak için peygamberler göndermiştir. Peygamber, yalnızca bir haberci değil; aynı zamanda insanın vicdanına seslenen bir ahlaki öğretmendir.
Tarihsel olarak bakıldığında, toplumların yozlaştığı, adaletin bozulduğu dönemlerde peygamberlerin ortaya çıkışı dikkat çekicidir. Örneğin, Hz. Musa Firavun’un zulmü döneminde, Hz. Muhammed ise Mekke’nin putperest düzeninde insanlara doğru yolu göstermek için gönderilmiştir. Bu da gösterir ki peygamberlik kurumu, insanın yönünü şaşırdığı her çağda ilahi bir pusula işlevi görmüştür.
Akademik Perspektif:
Modern din felsefesi çalışmalarında, peygamberlik olgusu “tanrısal müdahalenin epistemolojik zorunluluğu” olarak tanımlanır. Yani insanın Tanrı bilgisine doğrudan ulaşma kapasitesi sınırlıdır; bu yüzden ilahi bilgi, peygamber aracılığıyla insana aktarılır. Bu, vahyin insanlık tarihindeki en temel bilgi kanalı olduğunu ortaya koyar.
2. Toplumsal Adalet ve Ahlaki Düzen Kurmak
İkinci madde olarak, Allah’ın peygamber göndermesinin bir nedeni de insan toplumlarında adalet, eşitlik ve ahlak ilkelerini tesis etmektir. İnsan toplulukları, kendi çıkarları doğrultusunda kurallar koyabilir; ancak bu kurallar her zaman evrensel bir adalet anlayışıyla örtüşmez. Peygamberler bu noktada ilahi adaletin sesi olarak toplumlara gönderilmiştir.
Hz. Nuh’tan Hz. İsa’ya kadar tüm peygamberlerin ortak mesajı, insanın insana zulmetmemesi, güçlü olanın zayıfı ezmemesi ve herkesin hak ettiği ölçüde yaşaması gerektiği yönündedir. Bu yönüyle peygamberlik, yalnızca dini bir kavram değil; aynı zamanda bir sosyal adalet projesidir.
Tarihsel Arka Plan:
İslam öncesi Arap toplumu incelendiğinde, kadınların miras hakkı yoktu, kölelik sıradan bir uygulamaydı ve adalet kişisel çıkarlarla şekilleniyordu. Hz. Muhammed’in getirdiği mesaj bu düzeni kökten değiştirdi. “Haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır.” anlayışı, peygamberlik kurumunun toplumsal yönünü özetler niteliktedir. Dolayısıyla peygamberlik, sadece ahiret kurtuluşunu değil, bu dünyada adil bir yaşam biçimini de hedefler.
3. İnsanlıkla Tanrı Arasında Bağ Kurmak
Üçüncü ve en derin neden, insan ile Allah arasında kopmayan bir manevi iletişim kanalı kurmaktır. Peygamberler, bu iletişimin canlı örnekleridir. Onlar, Tanrı’nın sevgisini, merhametini ve adaletini insanlara hatırlatır. Bu hatırlatma, yalnızca bir öğüt değil; aynı zamanda bir psikolojik ihtiyaçtır. Çünkü insan, anlam arayan bir varlıktır. Peygamberlerin gönderilişi, bu anlam arayışına ilahi bir cevap niteliğindedir.
Modern psikoloji, inanç sistemlerinin insanın zihinsel denge ve varoluşsal güvenlik duygusu üzerinde büyük etkisi olduğunu ortaya koyar. Peygamberlik mesajları, bireyin yaşamında bir “anlam çerçevesi” oluşturur. Bu çerçeve, hem bireysel hem de kolektif düzeyde insan davranışlarını yönlendirir. Yani peygamber, insanın ruhsal boşluğunu dolduran bir manevi rehberdir.
Günümüzdeki Akademik Tartışmalar:
Çağdaş teologlar ve din sosyologları, peygamberliğin modern çağda da anlamını koruduğunu vurgular. Teknoloji ve bilimin yükselişi, insanın Tanrı ile bağını koparmamış; sadece ifade biçimini değiştirmiştir. Bu bağlamda peygamberlik, “ilahi iletişimin tarihsel biçimi” olarak görülür. Allah’ın mesajı zamana göre değişmese de, bu mesajı ileten kanal —yani peygamberlik kurumu— tarih boyunca farklı formlar kazanmıştır.
Sonuç: İlahi Mesajın Üç Boyutlu Anlamı
Özetle, “Allah niçin peygamber göndermiştir? 3 madde” sorusunun cevabı üç katmanlı bir yapıya sahiptir: bireyin doğru yolu bulması, toplumun adaletli bir düzen kurması ve insanlığın Allah ile bağını sürdürmesi. Bu üç neden, yalnızca geçmişi değil, günümüz insanını da ilgilendirir. Çünkü insanlık hâlâ anlam, adalet ve rehberlik arayışı içindedir.
Peygamberler bu arayışın cevabıdır. Onlar, Tanrı’nın kelamını insan diline çeviren, yeryüzüne gökyüzü kokusu getiren elçilerdir. Bu yüzden peygamberlik, bir inanç konusu olmanın ötesinde, insanlığın ruhsal tarihinin en derin iletişim köprüsüdür.